تاریخچه هوش تجاری و هوشمندسازی کسب و کار 

سال 1958: اولین بار، کلمه «هوش تجاری» در مقاله‏ای از یک محقق شرکت IBM استفاده شد. وی وسیله ارتباطی برای هدایت یک کسب و کار را ملزم به وجود یک سیستم هوشمند دانست، و هوشمندسازی تجاری را چنین تعریف کرد:

  قابلیت درک رابطه متقابل واقعیت‏های ارائه شده به صورتی که منجر به هدایت عمل در جهت هدف مطلوب شود.

سال 1971: در این سال، در مقاله‏ای در دانشگاه MIT، برای اولین بار واژه Decision Support System به کار رفت و معرفی شد. در این مقاله اینگونه عنوان شد که:

تمرکز MIS عمدتا بر تصمیم های ساختار یافته است و پیشنهاد گردید که سیستم‏ های اطلاعاتی به منظور پشتیبانی از تصمیم‏ های نیمه‏ ساختار‏ یافته و غیرساختار ‏یافته، تحت عنوان DSS مطرح شوند.

 

سال 1989: یک محقق Gartner Group، هوش تجاری را به عنوان یک Umbrella Term معرفی کرد که:

شامل مفاهیم و روش‏هایی است به منظور بهبود تصمیم گیری کسب و کار با استفاده از سیستم‏های پشتیبان مبتنی بر واقعیت (Fact). این تعریف در اواخر دهه 90 همگانی گشت.

سال 2003: تعریف خانم Moss در کتابش از هوش تجاری به این ترتیب است:

نه یک محصول و نه یک سیستم است. هوش تجاری یک معماری و مجموعه‏ ای از سیستم ‏های عملیاتی یکپارچه به همراه سیستم ‏های پشتیبان تصمیم و پایگاه ‏های داده ای است که دسترسی آسان کاربران کسب و کار به داده را مهیا می‏سازد.

 

سال 2004: در مقاله‏ای تحت عنوان «هوش تجاری»، این مفهوم بدین صورت تعریف شد:

سیستم‏های هوش تجاری جمع آوری داده، ذخیره سازی داده و مدیریت دانش را با ابزار‏های تحلیل ترکیب می‏کنند تا اطلاعات رقابتی و داخلی پیچیده را به برنامه ریزان و تصمیم گیران ارائه نمایند. تصمیم سازی برای تصمیم گیری منطقی.

 

سال 2004: طیف وسیعی از نرم ‏افزارها و راه حل‏ ها برای جمع آوری، یکی کردن، تحلیل و امکان دسترسی به داده، به صورتی که به کاربران کسب و کار امکان گرفتن تصمیمات بهتر را بدهد طراحی شدند.

 

سال 2008: مؤسسه Forrester اینگونه تعریف می کند:

هوش تجاری را مجموعه‏ ای از متدولوژی‏ها، فرآیند‏ها، معماری‏ها و تکنولوژی‏هایی تعریف می‏کند که داده خام را به اطلاعات مفید و معنادار تبدیل می‏کنند.

 

سال 2010: مؤسسه Forrester تعریف خود را کامل‏تر کرده :

هوش تجاری را به عنوان مجموعه‏ ای از متدولوژی‏ ها، فرآیند‏ها، معماری‏ ها و تکنولوژی‏ه ایی تعریف می‏کند که داده خام را به اطلاعات مفید و معنادار تبدیل می‏کند تا در بینش و تصمیم گیری استراتژیک، تاکتیکی و عملیاتی مؤثر مورد استفاده قرار گیرد. همچنین، این مؤسسه، یک پشته از مفاهیم موجود در هوش تجاری را ارائه داده است و در نسخه کوتاه‏تر تعریف خود، تنها به لایه‏ های بالای این پشته از جمله گزارش گیری، تحلیل و داشبوردها بسنده می‏کند.

سال 2010: آقای Thomas Davenport پیشنهاد می‏کند:

هوش تجاری تشکیل شده است: از querying، reporting،OLAP ، Alert Tools و Business Analytics.

 

سال 2010: Kimball readers group، هوش تجاری را :

توصیف کننده تمام سیستم‏ها و فرآیند‏هایی تعریف می‏کند که سازمان از آن در جهت جمع آوری، پردازش، دسترسی و تحلیل اطلاعات مربوط به کسب و کار استفاده می‏کند.

 

سال 2011: در مقاله‏ای تحت عنوان “An Overview of Business Intelligence Technology”

هوش تجاری به مجموعه‏ ای از تکنولوژی‏ های پشتیبان تصمیم برای سازمان تعریف می‏شود که هدف آن، ایجاد توانایی برای کاربران دانش از جمله مدیران و تحلیل‏گران در جهت اتخاذ تصمیم‏ های بهتر و سریع‏تر است.

 

بخشی از تاریخچه ای که در ویکی پدیا آمده است را با هم مرور می کنیم:

تاریخچه

اولین بار اصطلاح هوش تجاری در کتابی با نام  “Cyclopaedia of Commercial and Business Anecdotes”

از آقای  “Richard Millar Devens”  به در سال ۱۸۶۵ چاپ شده است. ریچارد در کتاب از اصطلاح BI هوش تجاری برای تشریح و توصیف چگونگی کسب سود آقای هنری فرنسی که کارمند بانک بوده، استفاده کرد.

هنری فرنسی با دریافت و بررسی اطلاعات در مورد پیرامون خود کسب و کار و تجارت پر سودی داشت: وی در سراسر کشورهای اروپایی نظیر هلند، فلاند، فرانسه و آلمان، پکیج کاملی را به عنوان هوش تجاری BI ثبت کرده بود. بدین ترتیب، خبر جنگ‌های زیادی که درآن دوران اتفاق می‌افتاد را او زودتر از همه وارسی می‌کرد و با جمع‌آوری اطلاعاتی کامل از شرایط کشورها توانست درامد زیادی کسب کند.

مفهومی استراتژیک که نخستین بار توسط ریچارد ثبت شده‌است:

توانایی جمع‌آوری اطلاعات و پاسخ مناسب بر اساس اطلاعات به‌دست آمده، در هوش تجاری حائز اهمیت است.

 

معرفی دو تعریف مهم از هوش تجاری:

۱-مطابق تحقیقات Solomon Negash و Paul Gray، هوش تجاری (BI) می‌تواند به عنوان سیستمی تعریف شود که سه مورد زیر را باهم تلفیق می‌کند:

• جمع‌آوری اطلاعات
• ذخیره اطلاعات
• مدیریت دانش

با تجزیه و تحلیل موارد فوق برای ارزیابی اطلاعات پیچیده شرکتی و رقابتی و سپس ارائه به صاحبان کسب و کار، برنامه ریزان و تصمیم گیرندگان شرکت، با هدف بهبود زمان و کیفیت فرایند تصمیم‌گیری.

۲- طبق تحقیقات Forrester، هوش تجاری «مجموعه ای از متدولوژی‌ها، فرایندها، معماری‌ها و فناوری‌هایی است که داده‌های خام را به اطلاعات معنی دار و مفیدی تبدیل می‌کند که مورد استفاده قرار می‌گیرند تا بینش‌ها و تصمیم‌گیری‌های استراتژیک، تاکتیکی و عملیاتی کارآمدتر را اعمال کنند.»

بر اساس این تعریف، هوش تجاری مدیریت اطلاعات را دربر می‌گیرد

(ادغام داده‌ها، کیفیت داده‌ها، انبار کردن داده‌ها، مدیریت داده‌ها و…).

بنابراین، Forrester  به آماده‌سازی داده‌ها و استفاده از داده‌ها به عنوان دو بخش جداگانه اما تنگاتنگ در هوش تجاری اشاره دارد.

با ما همراه باشید. همین حالا تماس بگیرید.